“Führer’in barış ve ferah vaatlerinin ardından korkunç bir yıkım çıktı.
Hitler’in subaylarının yaptıkları zorbalık
Alman Ordusunun şerefi üzerinde kara bir leke haline geldi.
Subay sınıfı içinde Nazilerin işlediği suçlara karşı duyulan tepki giderek büyüyor.
Sivillerin öldürülmesine….mahkumlara yapılan işkenceye…
…Yahudilerin toplu katline.
Bir subay olarak artık görevim ülkemi kurtarmak değil…
insan hayatlarını kurtarmak…
Hitleri karşısına alacak kadar cesaretli tek bir yüksek rütbeli subay bulamıyorum.
Etrafım gerçeği kavrayamayan ya da kabullenmek istemeyenlerle çevrili.
Hitler sadece dünyanın geri kalanının baş düşmanı değil…
…aynı zamanda Almanya’nın da baş düşmanı.
Bu durum değişmeli.”
– Tom Cruise’un Valkyrie’deki Albay Claus von Stauffenberg rolünden
Gerçek bir hikayeden uyarlama olan OPERASYON: VALKYRIE’de TOM CRUISE, onuruna düşkün bir asker olan Albay Stauffenberg rolünde. OLAĞAN ŞÜPHELİLER ve XMEN’in yönetmeni Bryan Singer’ın bu yeni filminde, ülkesine aşık olan Stauffenberg, 2. Dünya Savaşı sırasında Hitler’in yaptıklarını desteklemese de tüm bunlara tanık olmak zorunda kalmıştır ve Avrupa ya da Almanya yok olmanın eşiğine gelmeden birinin Hitler’i durdurmasını dilemektedir. Bunun gerçekleşmeyeceğini görmesiyle kendisi öne atılmaya karar verir ve Hitler karşıtı sivil bir grup olan Alman Direniş örgütüne katılır. Hitler’e duyduğu nefret ve ülkesine olan sevgisiyle, eşi ile çocuğunun hayatı pahasına da olsa Hitler’i bizzat öldürmek üzere harekete geçer…
Oscar sahibi yönetmen Bryan Singer’ın filminde Tom Cruise’a Kenneth Branagh, Bill Nighy, Tom Wilkinson, Carice van Houten, Thomas Kretschmann, Eddie Izzard, Christian Berkel ve Terence Stamp eşlik ediyor.
Filmin bir bölümü Almanya’da tarihi değeri yüksek olan Bendlerblock’da çekilmiş. Sette o zaman ait panik ve paranoya halini yaratmak için Singer’a görüntü yönetmeni Newton Thomas Sigel (Superman Returns, X2, X-Men) ve kurguda ohn Ottman (Superman Returns, X2) ‘ın büyük katkıları olmuş.
Senaryo ve hikaye Singer’ın eski filmlerinden oldukça farklı da olsa, karakter açılımları olarak büyük benzerlik taşıyor. Chris Lee’nin de belirttiği üzere; “Bryan’ın filmlerini diğerlerinden ayıran, karakterlerin derinliği, karmaşıklığı, duygular ve kesin çizgilerin yokluğudur.”
Oscar sahibi senarist Christopher McQuarrie, 2002 kışında Berlin’I gezerken Stauffenbergstrasse’den geçer. Alman Direnişçi Claus von Stauffenberg’ın adının verildiği bu caddeden oldukça etkilenir. “Burada yatan hikaye Almanlar dışında pek bilinmiyordu. Hitler’e karşı gelen direnişçilerden kimsenin haberi yoktu, özellikle de ordu içinde olanlardan. Öğrendikçe daha fazlasını bilmek istedim.”
“İçinde bulundukları gerçeklikten dışarıya sürülüp, orada kalmakla çok daha büyük insanlar haline gelenlerin hikayesi hep ilgimi çekmiştir. Stauffenberg ve yandaşları da hem çoluk çocuğu olan hem de belli bir itibara sahip kişilerdi.”
Hikayenin senaryolaştırılmasında izlenen yol da filmin tarihsel ve duygusal açılımına parallel işliyor. Alexander hikayenin tarihsel kısmına odaklanarak ilerlerken, McQuarrie de dramatic yapıyı geliştirecek yönde yazmaya devam etmiş. “İkisini bir dengeye oturtana kadar bu iki kutup arasında gidip geldik” diye belirtiyor McQuarrie.
“Hikayedeki gerilim, bombalamadan çok karakterler üzerine oturttuğumuz etkideydi. Her bir karakterin olaya dahil oluşunu ve verdikleri kararların doğuracağı sonuçları izlememiz asıl geriilimi ortaya koyuyor.” McQuarri.
Ordudaki en iyi ve zeki adamların çoğu aristocrat sınıfa dahil olan ve Stauffenberg gibi 2. Dünya Savaşı’nda – Hitler öncesinde – orduya katılan profesyonel askerlerdi.Bu askerlerin çoğu Hitleri’in 30’lardaki politikasını ve ülkede Yahudilere karşı gelişen şiddeti sorguluyorlardı. “O dönemde bir aristokratın görevinin ülkesine ve vatandaşlarına hizmet etmek olduğuna dair güçlü bir duygu vardı. Stauffenberg, Tresckow ve Olbricht gibileri de bu yüzden orduya katılmışlardı. Fakat bu askerlerin çoğu Nazi rejimine karşılardı ve savaş ilerleyip Yahudi ve Ruslara yapılanları öğrendikçe Hitler’e olan karşıtlıkları arttı.” McQuarri
Bryan Singer Gerçek Bir Hikayeden Yola Çıkıyor…
Operasyon: Valkyrie’yi Singer için yeni bir çıkış noktası olarak görenler, şimdiye kadarki işleriyle olan tematik benzerlikleri de fark edeceklerdir. “Stauffenberg bir anlamda da sinemada aradığımız gerçek hayat kahramanlarından; sıradan olup sıradışı maceralara atılan bir karakter.” Yapımcı Gilbert Adler
Singer’ın filmlere olduğu kadar tarihe de ilgisinin olması, onu Stauffenberg’ın ailesinin yollarına düşürmüş. “Stauffenberg’in ailesiyle özel toplantılarımız oldu. Bir yandan da Hitler’in eski bodyguard’I ile de görüşüyorduk, ki kanımca kendisinin Hitler’in intiharında rolü vardır…”
Albay Claus Schenk Graf von Stauffenberg / Tom Cruise
Filmin ana karakteri; karizmatik bir aristocrat oalrak karşımıza çıkan ve Hitler’e suikast düzenlemek uüruna herşeyini riske atan bir asker. “Stauffenberg’I tam anlamıyla tanımak imkansız gibi; hikayedeki yeri de hep esrarengiz kalıyor.”
700 yıllık bir Alman soyluluğuna dayanan geçmişiyle, Stauffenberg, Bavaria’da elit bir ailenin içinde büyümüştür.Mimari, müzik ve şiire özel bir ilgisi vardır. 1920’lerde muvazzaf subay olarak göreve başlar ve daha o zamanlardan bireysel ve diğerleri tarafından sorgulanamaz sivriliği ve kahramanlıkalrı ile öne çıkar. 1943’te Afrika’da bir operasyonda bir gözünü, sağ elini ve sol el parmaklarını kaybeder ve tüm bu hasarına rağmen Merkez Ordu’da subaylardan sorumlu kişi olarak atanır. Bu, direnişe katılışının ilk tohumları olacaktır. Gerçek hayattan çıkma bu süper-kahraman rolünü en iyi Tom Cruise’un üstleneceği düşünülür. Tom Cruise’ın hikayeye karşı heyecanının yanısıra Singer’la çalışma isteği de onu role iten en öenmli etkenlerdendir. “Tom Cruise odadan girdiği anda, Stauffenberg’ın nasıl bir karizmaya sahip olabilceği gözünüzde canlanıveriyor. Oyunculuğunun yanında filmin yapımı ve hiklayede de etkisi büyük oldu. Projeye dahil olduğu andan itibaren hikaye, senaryo, karakterler ve filmin kendisi daha net ve iyi bir noktaya ilerledi.” McQuarri
1944 Berlin’ini yeniden yaratmak: Operasyon: Valkyrie Yapmı
Projenin başından beri, Singer filmin tam da II. Dünya Savaşı’ndaki atmosferde geçmesini istediğinin bilincindeydi. Bir yandan 1940’ların klasik filmlerini izleyip, bir yandan modern aksiyon filmlerinin temposunu yakalamaya çalışarak sürece başladı. Görüntü yönetmeni Newton Thomas Sigel ile de bu çizgide ilerledirler.
Daha onc “X-Men” ve “Superman Returns” çizgi romanlarının yaratımında beraber çalışan ikili, karşılaştıkları bu yeni ve tamamen farklı deneyim karşısında oldukça heyecanlandılar. Sigel’in filmle kişisel bir bağının olması da etken oldu; “Annem 1938’de Kristallnacht ‘ın hemen öncesinde Berlin’de dünyaya gelmiş vebu yüzden de hikayenin duygusal yönü beni daha da derinden etkiledi. Film sayesinde annemle daha once hiç konuşmadığımız bu konuları ayrıntısıyla konuşma fırsatı buldum” diyor Sigel.
“Filmlerimde genelde empresyonist bir tarzı izlerim fakat bu filmde bundan kaçındık. Görsel anlamda o dönemin gerçekliğine yakın kalmak için çok uğraştık. Işık kullanımı, kamera açıları, kamera ve subjeler arasındaki ilişki tek bir doğrultuda, net bir gerçekliği yansıtmak üzere ayarlandı.”
Bahsedilen bu gerçekliğin ortaya çıkması için Hitler’in metresi Eva Braun’ın çekmiş olduğu görüntüler defalarca izlendi.
Kırmızı renginin Nazi Parrtisi için belirgin bir renk olmasından dolayı, Sigel de kırmızı renk üzerine odaklandı.
Berlin’deki karanlık, puslu havayı yansıtabilmek için bomba sahneleri esnasında, etrafta yaşayanlardan perdelerini ve ışıklarını kapatmaları rica edildi. “Bu yaşadığımız en büyük zorluklardan biriydi çünkü tüm şehri karartmak zorundaydık” diyor Sigel.
Filmin çekiminde eskiden Luftwaffemerkez ofisi ve şimdi Maliye Bakanlığı olan bina; Tempelhof Havaalanı’nda Nazilerin kullanımında olan geniş bir bölge; messe Berlin(1933’te World’s Fair tarafından inşa edilmiş) ve halen ayakta olan, Stauffenberg ve kardeşinin beraber yaşadığı evin dış cephesi kullanılmış. Yeniden yaratılmak zorunda kalınan mekanlar için de Hitler’in mimarı olan Alpert Speer’ın işleri incelenmiş.
Prodüksiyon amirliğini Oscar sahibi Lilly Kilvert ve yardımcı prodüksiyon amirliğini Patrick Lumb’ın üstlendiği Operasyon: Valkyrie’de döneme ait bakışın dinamik biçimde ayakta tutulmasındaki başarı da ekibin bu başarısına dayalı. Sonuç ise mükemmel. “Tasarımcılarımızın yaptıklarına şöyle bir baktığımda, Hitler ve Stauffenberg’in beraber yer aldığı bu fotoğrafın gerçekten içinde hissedebiliyorsunuz. Kendime “bu gerçek olamaz, bunları ellerimizle yaptık” deyip duruyordum çünkü gerçek gibi geliyordu.” Gilbert Adler
Orjinal Adı: VALKYRIE
Türkçe Adı: Operasyon: Valkyrie
Yönetmen: Bryan Singer
Senaryo: Christopher MCQuarrie& Nathan Alexander
Oyuncular: Tom Cruise, Bill Nighy
Ülkesi: ABD
Yıl:2008
Süre:123′
Yapım: 20th Century Fox
Yapımcı: Bryan Singer,Christopher MCQuarrie
Görüntü: Newton Thomas Sigel, ASC
Kurgu: John Ottman
Müzik: John Ottman
İnternet Sitesi: http://valkyrie.unitedartists.com/
Fragman: http://www.apple.com/trailers/mgm/valkyrie/
İthalat: Tiglon
Dağıtım: Tiglon
Yaş Sınırı: Henüz belirlenmemiştir.
Tarihsel Süreç
Ocak 30, 1933 Hitler, Almanya başbakanlığına atanır.
Haziran 30, 1934 Night of the Long Knives( Uzun Bıçaklılar Gecesi): Hitler, tehdit hisssettiği anda SA liderlerini öldürtür ve hemen ardından politik muhalifleri de aynı hareket içerisinde öldürülür.
Ağustos18, 1938 Merkez Ordu Şefi Ludwig Beck istifasını verir; bu Hitler’in askeri vahşeti ve yaklaşan felakete bir tepkidir.
1938 yazı Yarbay Hans Oster bir ordu ve sivil ağı, Hitler’e suikast düzenelemk üzere organize eder. Fakat planları sonuçsuz kalacaktır.
Kasım 9, 1938 Kristallnacht: Alman Yahudilere karşı geniş çapta bir şiddetsel eğilim yayılır.
Eylül 1, 1939 Almanya’nın Polonya’ya girmesiyle 2. DÜnya Savaşı başlar.
Kasım 8, 1939 Georg Elser Hitler’i bomba ile öldürmeye girişir; başarısız olur.
1941 yazı Henning von Tresckow , Ordu Grubu Merkez’de bir direniş örgütlemeye başlar.
Mart 13, 1943 Tresckow’un Hitler’in uçağına yerleştridiği saatli bomba patlamaz.
Nisan 7, 1943 Claus von Stauffenberg Tunus’ta ağır derecede yaralanır.
Ocak 24, 1943 Franklin D. Roosevelt ve Winston Churchill Almanya’nın “kayıtsız, şartsız teslim olmasını” talep eder.
1943 yazı Tresckow, Friedrich Olbricht, ve Claus von Stauffenberg , Hitler’e darbe yapabilmek için Operasyon Valkyrie’yi oluşturur.
Ekim 1943 Stauffenberg, Merkez Ordu’da subaylardan sorumlu kişi olarak Olbricht’in yanına atanır.
Temmuz 11, 1944 Stauffenberg’in ilk suikast planı durdurulur.
Temmuz 15, 1944 Kurt İni için planladığı ikinci girişim de durdurulur.
Temmuz 20, 1944 Stauffenberg Kurt İni’ne bombayı yerleştirir ve darbe harekatı başlar.
Aynı gece, Stauffenberg, Olbricht, Albrecht Mertz von Quirnheim, ve Werner von Haeften, Bendlerstrasse’deki birliği ateşe verdikleri için infaz edilirler.
Nisan 30, 1945 Savaşın tamamen sona ermesi sonucu Hitler intihar eder.
Mayıs 8, 1945 Almanlar koşulsuz olarak teslim olurlar.
Nina Schenk Gräfin von Stauffenberg / Carice van Houten
Tüm general Henning von Tresckow / Kenneth Branagh
General Friedrich Olbricht / Bill Nighy
General Ludwig Beck / Terence Stamp
General Friedrich Fromm / Tom Wilkinson
General Erich Fellgiebel / Eddie Izzard
Yarbay Werner von Haeften/Jamie Parker